Modern süt ve besi çiftliği sayısı ve kapasiteleri son yıllarda artış göstermektedir. İşletme sayısı ve hayvan sayılarındaki artışa bağlı olarak işletmelerde ortaya çıkan hayvan gübresi miktarı da artmaktadır. Bundan dolayı doğru bir Gübre Yönetimi yapılması gerekmektedir.
Hayvansal atıklar ilerleyen zamanlarda işletmeler için sorun oluşturmakta, çevre için de rahatsızlık veren bir unsura dönüşmektedir. Oysa gübreyi atık bir materyal olarak görmek doğru değildir. Çünkü gübre de et, süt ve yumurta gibi hayvancılık işletmelerinde üretilen değerli bir üründür. Önemli düzeyde besin maddesi içeren gübre, hayvansal bir ürün olarak ele alınmalı ve değerlendirilmelidir.
Bilindiği üzere hayvan gübresi katı ve sıvı dışkı (idrar) ile yataklık malzemesinden oluşmaktadır, içeriğinde ortalama; % 75 su, % 17 organik madde ve % 6 inorganik madde bulunmaktadır. Günlük gübre miktarı, sığırlar için hayvan başına günde 20-25 kg katı, 10-12 litre sıvı gübre olarak hesaplanmaktadır. Hayvanın cinsine, verim yönüne ve yaşına göre değişmekle birlikte hayvan gübresi önemli düzeyde besin maddesi içermektedir.
Süt Sığırı ve Gübre Potansiyeli
Laktasyondaki bir süt sığırının gübresinde yaklaşık % 0.66 azot, kurudaki bir süt sığırı gübresinde % 0.61 azot, dana gübresinde günlük %0.59 azot bulunmaktadır. Belirlenen bu azot miktarları hayvan gübresinin ekonomik olarak bir değer ifade ettiğini göstermektedir.
Dünya nüfusunun giderek artması, fosil köke enerji kaynaklarının tükenecek olması hızlı bir şekil yenilenebilir enerji kaynaklarını önemli hale getirirken, hayvan gübresinin biokütle üretiminde değerlendirme oranı hâlâ oldukça düşük seviyelerdedir.
Diğer yandan günümüzde organik tarım uygulamaları gün geçtikçe daha fazla önem kazanırken, organik gübreler kullanılarak üretilen ürünler dünya genelinde tüm marketlerinde büyük ilgi görüp tercih edilirken hayvan gübrelerinin tarımda gübreleme amaçlı kullanımı ne yazık ki henüz istenen seviyeye ulaşamamıştır. Buradaki en büyük etkenlerden biri çiftçilerimizin gübre yönetimi konusunda yeterince bilgi ve tecrübeye sahip olmamasıdır.
Hayvancılık işletmelerinde ortaya çıkan gübrenin değerlendirilebilmesi için barınak içerisinden temizlenmesi ve kullanılacak zamana kadar depolanması gerekmektedir. Bu amaçla, işletmelerde öncelikli olarak gübre yönetimine uygun olan gübre depolarının planlanarak inşa edilmesi gereklidir.
Sıvı Gübrenin Depolanmasında Dikkat Edilmesi Gereken Unsurlar
● İşletmelerde depo kapasitelerinin hesaplanmasında, üretilen gübre miktarı ve depolama süresi önemlidir. Bu süre tamamen işletme koşullarına bağlıdır ve en yüksek kapasite düşünülerek hesaplanmalıdır.
● Sıvı gübrenin ahır içinden alınması sırasında temizleme suyu kullanılıyor ise temizleme suyunun da hesaplamalara katılması ihmal edilmemelidir.
● Kokunun önlenmesi için ahır içerisinde ve depoya ulaşımda gerekli önlemler alınmalıdır.
● Depoların yapısı şerbet tanklarının çalışmasını zorlaştırmayacak yapıda inşa edilmelidir.
● Mümkün olduğunca homojen yapı sağlayacak şekilde karıştırılmaları sağlanmalıdır.
