Sığır türleri çeşitli özellikler açısından birbirinden farklıdır. Bazıları seleksiyon sonucunda daha yüksek verimli ırklara dönüşmüşlerdir. Çiftçilerimiz tarafından en çok kullanılan ve et-süt verimi bakımından en verimli ırkları hep birlikte inceleyeceğiz.
Yetiştiricilikte doğru ırklar kullanmak oldukça temel ve hayati bir öneme sahiptir. Bazı ırklar “kombine” sınıfındadır yani hem süt hem de et verimi yüksektir. Fakat sadece sütçü ya da sadece besi özelinde iyileştirilmiş ırklardan, kombine ırklara nazaran oldukça yüksek verimler elde edilmektedir. Bu bağlamda bizim akıllı sürü yönetim programımızı kullanan yetiştiricilerimiz de et ve süt verimi için farklı ırklardan faydalanmaktadır. Dünya çapında işletmelerini yöneten yetiştiricilerimiz, süt çiftlikleri için %72,7 oranında Holstein ırkını, %18,5 oranında Simental ırkını ve %2 oranlarında Montofon ve %2 melez ırklarını tercih etmektedir. Besi çiftlikleri için ise yetiştiricilerimiz %48 oranında Charolais ırkını, %22 oranında Limousin ırkını, %12 oranında Simental ırkını ve %10 oranında Montbeliard ırkını tercih etmektedir. Bu ırklar çeşitli bölgelerde yetiştirilmeye başlanmış ve birçoğu dünya genelinde tercih edilen ırklar haline gelmiştir. Bu ırklar dışında dünya genelinde çiftçilerin ağırlıklı olarak tercih ettiği, üst düzey verime ve potansiyele sahip 10 ırkı besi ve sütçülük kategorileri altında değerlendireceğiz.
SÜT VERİM YÖNLÜ EN İYİ SIĞIR IRKLARI
Holstein-Friesian (53 lt’e Kadar)
Holstein-Friesian, Kuzey Hollanda ve Friesland menşeli bir süt sığır türüdür. Oldukça büyük bir tür olmakla birlikte siyah-beyaz lekeleri ile ön plana çıkar. Uzun zamandır tercih edilmektedir. Süt üretme kapasiteleri nedeniyle oldukça değerlilerdir. Amerika Birleşik Devletleri nde Holstein-Friesians, diğer tüm sütçü ırklardan sayıca üstündür ve süt tedarikinin onda dokuzunu üretir. Bununla birlikte, sütün nispeten düşük bir tereyağı içeriği vardır. Sakin mizaçlı bir ırktır.
Esmer (Montofon) (30 lt’e Kadar)
Montofon, İsviçre’ye özgü bir sığır ırkıdır ve muhtemelen var olan en eski ırklardan biridir. Bu sığırlar Amerika Birleşik Devletleri nde bir mandıra ırkı olarak sınıflandırılırken, diğer mandıra ırklarından daha ağır, kemikli ve daha kalın etli oldukları için genellikle başka yerlerde kombine bir cins olarak kabul edilirler. Montofonun rengi, açık kahverengi veya griden koyu tonlarına kadar değişir. Diğer süt sığırı ırklarına kıyasla ortalama yağ içerikli süt üreten iyi ve sürekli sağmallardır. Bu cins Türkiye, İtalya, Avusturya, Macaristan, Amerika Birleşik Devletleri, Meksika ve Güney Amerika ülkelerinde tercih ediliyor. Dayanıklı bir ırktır ve sıcaklık değişimlerinden çok etkilenmez.
Simental (Fleckvieh) (25,4 lt’e Kadar)
Simental, İsviçre, Avusturya ve Almanya ’nın batı bölgelerinin sığırlarının neredeyse yarısını oluşturmaktadır. Charolais ve Limousin ’den daha küçük olan Simental, süt, et ve yük için kullanılmıştır. Karakteristik beyaz lekelere sahip sarımsı kahverengi veya kırmızıdır. En yaygın ırklardan biridir. Kombine ırk olduğu için hem beside hem sütte kullanılabilir. Adaptasyon yeteneği yüksek olduğu için iklim değişikliğinden çok etkilenmez.
Ayrshire (24,6 lt’e Kadar)
Ayrshire sığırları, İskoçya ’nın güneybatısındaki Ayrshire ’dan gelen bir süt sığır türüdür. Yetişkin Ayrshire ineği 450 ila 600 kilogram ağırlığındadır. Ayrshireler tipik olarak kırmızı ve beyaz işaretlere sahiptir; kırmızı ve turuncu tonundan koyu kahverengiye kadar değişebilir. Çimi verimli bir şekilde süte dönüştürme kabiliyetleri ile bilinirler. Cinsin günümüzdeki güçlü yönleri kolay buzağılaması ve uzun ömürlü olmasıdır. Bu ırk oldukça düzgün meme yapısına sahiptir.
